Andrzej Półtawski: filozof, powstaniec, profesor

Kim był Andrzej Półtawski? Filozof i powstaniec warszawski

Andrzej Półtawski był postacią o wyjątkowym życiorysie, łączącą w sobie głęboką refleksję filozoficzną z odwagą żołnierza. Urodził się w Warszawie 22 lutego 1923 roku, a jego droga życiowa zakończyła się w Krakowie 29 października 2020 roku, w wieku imponujących 97 lat. Jako wybitny polski filozof, specjalizował się w wielu dziedzinach, w tym w teorii poznania, etyce, antropologii filozoficznej, fenomenologii i personalizmie. Jego bogate doświadczenie życiowe, naznaczone udziałem w Powstaniu Warszawskim, nadawało jego pracom nie tylko teoretyczną głębię, ale także osobisty wymiar. Był synem Adama Jerzego Półtawskiego, cenionego typografa i grafika, co mogło wpłynąć na jego wrażliwość na formę i precyzję przekazu, które odzwierciedlały się w jego filozoficznych dociekaniach.

Życiorys prof. Andrzeja Półtawskiego

Profesor Andrzej Półtawski, urodzony w 1923 roku w Warszawie, poświęcił swoje życie dwóm niezwykle ważnym sferom: nauce i walce o wolność. Jego droga intelektualna rozpoczęła się od studiów filozoficznych na renomowanym Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam też, pod skrzydłami wybitnego Romana Ingardena, rozwijał swoje zainteresowania filozoficzne, zdobywając kolejne stopnie naukowe – magistra, doktora i wreszcie habilitację. Okres II wojny światowej brutalnie przerwał jego młodość i studia, kierując go na ścieżkę żołnierza walczącego o niepodległość Polski. Po wojnie, po okresie uwięzienia, powrócił do Krakowa, gdzie kontynuował swoją karierę akademicką, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem z kolejnymi pokoleniami studentów. Jego życie było przykładem konsekwentnego dążenia do prawdy i zaangażowania w sprawy ojczyzny.

Udział w Powstaniu Warszawskim i AK

W czasie II wojny światowej, młody Andrzej Półtawski aktywnie włączył się w walkę o wolność Polski, wstępując do Armii Krajowej. Jako podchorąży, służył w Zgrupowaniu „Żaglowiec” II Obwodu „Żywiciel”, biorąc czynny udział w Powstaniu Warszawskim. Jego zaangażowanie w to heroiczne, choć tragiczne w skutkach, zrywie narodowym, stanowiło świadectwo jego patriotyzmu i odwagi. Doświadczenia zdobyte na barykadach stolicy z pewnością miały znaczący wpływ na jego późniejsze refleksje, kształtując jego postawę wobec życia, człowieczeństwa i odpowiedzialności. Jego służba w AK była wyrazem głębokiego poczucia obowiązku wobec ojczyzny w najtrudniejszych czasach.

Więzienie w stalagu Altengrabow

Po kapitulacji Powstania Warszawskiego, Andrzej Półtawski trafił do niewoli niemieckiej. Został osadzony w stalagu Altengrabow, jednym z wielu obozów jenieckich dla żołnierzy polskich. Okres uwięzienia był kolejnym trudnym doświadczeniem w jego życiu, które z pewnością pozostawiło trwały ślad. Mimo warunków panujących w obozie, Półtawski przetrwał, a po zakończeniu wojny powrócił do Polski, by kontynuować swoje studia i zaangażować się w życie naukowe. Jego doświadczenie jako jeńca wojennego stanowi ważny element jego biografii, podkreślający jego wytrwałość i determinację w obliczu przeciwności losu.

Kariera naukowa i akademicka

Studia pod kierunkiem Romana Ingardena

Droga naukowa Andrzeja Półtawskiego była ściśle związana z jego studiami filozoficznymi na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kluczową postacią, która ukształtowała jego myślenie filozoficzne, był profesor Roman Ingarden, jeden z najwybitniejszych polskich filozofów XX wieku, twórca krakowskiej szkoły filozofii fenomenologicznej. Studia pod jego kierunkiem umożliwiły Półtawskiemu dogłębne poznanie założeń fenomenologii, metody filozoficznej skupiającej się na analizie świadomości i doświadczenia. Bliska współpraca z Ingardenem zaowocowała nie tylko zdobyciem przez Półtawskiego kolejnych stopni naukowych, ale także ukształtowaniem jego własnego stylu filozoficznego, charakteryzującego się precyzją analizy i głęboką refleksją nad istotą bytu i poznania.

Praca na Uniwersytecie Jagiellońskim i ATK

Po uzyskaniu najwyższych kwalifikacji naukowych, Andrzej Półtawski rozpoczął swoją bogatą karierę akademicką. W latach 1957–1970 pracował na macierzystym Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie jako pracownik naukowy rozwijał swoje badania i dzielił się wiedzą z studentami. Następnie, od 1973 do 1993 roku, przeniósł swoje doświadczenie do Akademii Teologii Katolickiej (ATK) w Warszawie, która dziś funkcjonuje jako Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego (UKSW). Tam objął kierownictwo Katedry Teorii Poznania, stając się ważną postacią w polskim środowisku filozoficznym. Jego praca na obu uczelniach przyczyniła się do rozwoju polskiej humanistycznej myśli filozoficznej.

Specjalizacje: teoria poznania i antropologia filozoficzna

Andrzej Półtawski zdobył uznanie jako wybitny specjalista w dziedzinie teorii poznania oraz antropologii filozoficznej. Teoria poznania, czyli epistemologia, zajmuje się badaniem natury, źródeł i granic wiedzy ludzkiej, a Półtawski z zamiłowaniem analizował procesy poznawcze, poszukując odpowiedzi na pytania o to, jak poznajemy świat i siebie. Równolegle, jego zainteresowania obejmowały antropologię filozoficzną, która stawia sobie za cel zrozumienie istoty człowieka, jego miejsca w świecie oraz jego kondycji egzystencjalnej. W jego pracach widoczne są również silne wpływy fenomenologii i personalizmu, nurtów filozoficznych podkreślających unikalność i godność osoby ludzkiej.

Współpraca z Karolem Wojtyłą i działalność

Redakcja studium „Osoba i czyn”

Jednym z najbardziej znaczących aspektów działalności Andrzeja Półtawskiego była jego bliska współpraca z Karolem Wojtyłą, przyszłym papieżem Janem Pawłem II. Szczególnie ważnym dowodem tej współpracy jest fakt, że Półtawski był redaktorem przełomowego studium Karola Wojtyły pt. „Osoba i czyn”. Dzieło to, stanowiące fundamentalny wkład w personalistyczną myśl filozoficzną, analizuje akt ludzkiego działania w kontekście relacji między osobą a czynem. Redakcyjna praca Półtawskiego nad tym dziełem świadczy o głębokim zrozumieniu i docenieniu filozoficznych poszukiwań Wojtyły, a także o jego własnym zaangażowaniu w rozwój filozofii chrześcijańskiej.

Członkostwo w Papieskiej Radzie ds. Rodziny

Zaangażowanie Andrzeja Półtawskiego w dziedziny związane z etyką i filozofią człowieka znalazło swoje odzwierciedlenie również w jego działalności na forum Kościoła katolickiego. Był członkiem Papieskiej Rady ds. Rodziny, gremium zajmującego się zagadnieniami dotyczącymi rodziny w kontekście nauczania Kościoła. Jego udział w pracach tej rady potwierdza jego znaczenie jako myśliciela i autorytetu w kwestiach związanych z etyką, człowiekiem i jego miejscem w społeczeństwie. Ta rola podkreślała jego zaangażowanie w promowanie wartości rodzinnych i troskę o ich kondycję w świecie współczesnym.

Życie prywatne i dziedzictwo

Andrzej Półtawski był nie tylko wybitnym naukowcem i żołnierzem, ale także mężem Wandy Półtawskiej, znanej lekarki i działaczki społecznej. Ich małżeństwo było przykładem wspólnoty życia i zaangażowania w sprawy ważne dla drugiego człowieka i społeczeństwa. Po śmierci profesora, jego zasługi zostały docenione przez państwo polskie – został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2015 roku otrzymał również prestiżową Nagrodę im. Księdza Idziego Radziszewskiego, co podkreślało znaczenie jego dorobku dla polskiej nauki i kultury. W 2019 roku, w geście szacunku dla dziedzictwa swojego ojca, podarował Bibliotece Narodowej cenny zespół prac Adama Jerzego Półtawskiego. Jego dziedzictwo to nie tylko bogaty dorobek naukowy, obejmujący prace z zakresu teorii poznania, antropologii filozoficznej i etyki, ale także postawa życiowa, łącząca w sobie głęboką refleksję z heroizmem i zaangażowaniem.